کاشان شهری است با پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی که آداب و رسوم مردمانش ریشه در سنت‌های کهن و باورهای عمیق دارد. این رسوم در طول سال و به مناسبت‌های مختلف، جلوه‌ای خاص به زندگی مردم این دیار می‌بخشد و هویت فرهنگی کاشان را شکل می‌دهد.
یکی از مهم‌ترین آیین‌های کاشان، مراسم گلاب‌گیری است که هر ساله از نیمه اردیبهشت تا نیمه خرداد برگزار می‌شود. در این ایام، باغ‌های گل محمدی سراسر منطقه را عطرآگین می‌کنند و مردم با شور و نشاط به جمع‌آوری گل و تولید گلاب می‌پردازند. این مراسم نه تنها جنبه اقتصادی دارد، بلکه بهانه‌ای برای گردهمایی و حفظ پیوندهای اجتماعی است.
مراسم قالیشویان مشهد اردهال نیز از آیین‌های منحصر به فرد کاشان است که در دومین جمعه مهرماه برگزار می‌شود. در این مراسم، مردم با حمل قالی و شست‌وشوی آن در رودخانه، یاد امامزاده سلطان علی بن محمد باقر (ع) را گرامی می‌دارند. این آیین با سرودخوانی، عزاداری و اجرای نمادین وقایع تاریخی، از مهم‌ترین مراسم مذهبی و فرهنگی منطقه به شمار می‌رود.
در فصل زمستان، مردم کاشان آیین‌های ویژه‌ای دارند. زمستان به دو بخش چله بزرگ و چله کوچک تقسیم می‌شود و مراسم‌هایی مانند آتش‌افروزی و جل‌جلانی در شب‌های هفدهم تا نوزدهم دی‌ماه برگزار می‌شود. در این شب‌ها، مردم دور آتش جمع می‌شوند و با امید به سالی پربار، سنگ‌هایی را به شاخه‌های درختان آویزان می‌کنن.
شب اسفندی یا اسنبدی نیز از آیین‌های جالب کاشان است که در شب ۲۵ بهمن برگزار می‌شود. مردم در این شب خانه‌ها و مغازه‌ها را چراغانی می‌کنند، آجیل مخصوص می‌خورند و غذاهای خاصی مانند کوکو و پلو با ماهی و کشمش تهیه می‌کنند. همچنین هدیه دادن و خیرات کردن از رسوم این شب است.
چهارشنبه‌سوری در کاشان با تفاوت‌هایی نسبت به سایر نقاط ایران برگزار می‌شود. بانوان خانواده بوته‌های خار را در کوچه آتش می‌زنند، اسپند روی آتش می‌ریزند و کوزه شکنی انجام می‌دهند تا بلا و بدی از خانه دور شود. همچنین مراسم فال‌گوشی و فال کوزه از رسوم این شب است.
آیین‌های ازدواج نیز در کاشان با سنت‌های خاصی همراه است. پس از موافقت خانواده عروس، داماد خوانچه‌ای شامل تخم‌مرغ، ابریشم، شیرینی، قرآن و دیگر نمادهای خوشبختی به خانه دختر می‌برد. مراسم عقد با کشیدن ابریشم هفت‌رنگ به سر عروس و داماد برگزار می‌شود و روز بعد، مهمانی‌هایی به نام طلبون و سیمان عروس برپا می‌شود.
ماه رمضان در کاشان با آداب ویژه‌ای همراه است. مراسم کلوخ‌اندازان برای استقبال از ماه رمضان، آشتی‌کنان و حلالیت طلبیدن، هدیه دادن به روزه‌اولی‌ها و مراسم افطار خانوادگی از جمله رسوم این ماه است. همچنین در شب‌های قدر و ایام شهادت امام علی (ع)، هیئت‌های عزاداری و نخل‌گردانی با شور فراوان برگزار می‌شود.
مردم کاشان به خونگرمی و مهمان‌نوازی شهرت دارند و زبان فارسی با لهجه شیرین کاشانی در میان آن‌ها رایج است. در اعیاد و مناسبت‌های مذهبی، خانه‌ها و محله‌ها آذین‌بندی می‌شود و مراسم‌های مذهبی با حضور گسترده مردم برگزار می‌گردد.
در مجموع، آداب و رسوم کاشان ترکیبی از آیین‌های ملی، مذهبی و بومی است که نسل به نسل منتقل شده و همچنان در زندگی روزمره مردم این شهر جاری است. این سنت‌ها نقش مهمی در حفظ هویت فرهنگی، تقویت همبستگی اجتماعی و غنای معنوی جامعه کاشان دارند.
