کارگاه‌های مس‌سازی کاشان، جایی است که آتش، خاک و نبوغ انسانی در هم می‌آمیزند تا از دل سنگ، زیبایی و زندگانی متولد شود. این کارگاه‌ها که بسیاری از آنها در بافت تاریخی شهر و راسته بازار کاشان ریشه دارند، ادامه‌دهنده سنتی چندصدساله هستند که این شهر را به یکی از مهم‌ترین قطب‌های صنایع دستی فلزی ایران تبدیل کرده است. هنر مسگری در کاشان تنها یک شغل نیست، بلکه میراثی فرهنگی است که سینه به سینه و از پدر به پسر منتقل شده و هویت این شهر تاریخی را با خود گره زده است.
فضای یک کارگاه مسگری، صحنه‌ای زنده و پویا از یک نمایش سنتی است. در مرکز آن، کوره‌ای همیشه روشن قرار دارد که حرارت آن ورق‌های خام مس را نرم و آماده‌ی شکل‌پذیری می‌کند. صدای چکش‌هایی که با ضرب‌آهنگ خاصی بر روی مس داغ فرود می‌آیند، مانند موسیقیی است که تاریخ را روایت می‌کند. استادکاران مسگر، با مهارتی حیرت‌انگیز و با استفاده از ابزارهایی ساده اما کارآمد، ورق‌های مس را به اشکال مختلف درمی‌آورند. فرآیند تولید کاملاً دستی است و هر قطعه، محصول ساعت‌ها کار ظریف و دقیق است که با عشق و صبر همراه شده است.
مراحل ساخت یک ظرف مسی شامل چندین مرحله اصلی است: ابتدا ورق مس برش داده می‌شود و سپس در کوره گرم می‌شود تا نرم شود. پس از آن، استادکار با ضربات حساب شده چکش، شکل اولیه را ایجاد می‌کند. در مرحله بعد، ظرف ساخته شده برای حکاکی و قلمزنی به دست استادکاران دیگر سپرده می‌شود. هنر قلمزنی، خود دنیایی از ظرافت و خلاقیت است که در آن نقوش اسلیمی، geometric patterns (نقوش هندسی)، گل و مرغ و دیگر طرح‌های سنتی ایرانی با دقت و ظرافت بر روی ظروف حک می‌شوند.
محصولات این کارگاه‌ها طیف وسیعی از ظروف را شامل می‌شود: از دیگ‌ها و قابلمه‌های بزرگ گرفته تا سماور، سینی، گلدان، پارچ و لیوان‌های تزیینی. بسیاری از این ظروف نه تنها برای استفاده روزمره، بلکه به عنوان اشیای تزیینی و کلکسیونی نیز ارزشمند هستند. ویژگی منحصر به فرد مس‌های کاشان، کیفیت بالای فلز به کار رفته و مهارت استادکاران در شکل‌دهی و تزیین ظروف است.
بازار این محصولات هم در سطح داخلی و هم در سطح بین‌المللی فعال است. گردشگرانی که به کاشان سفر می‌کنند، بازدید از این کارگاه‌ها و مشاهده فرآیند ساخت ظروف مسی را تجربه‌ای منحصر به فرد می‌دانند. بسیاری از این محصولات به کشورهای همسایه و حتی اروپا صادر می‌شوند و نماینده هنر ناب ایرانی در بازارهای جهانی هستند.
با این حال، این هنر-صنعت سنتی نیز با چالش‌هایی روبرو است. رقابت با محصولات صنعتی ارزان‌قیمت، کمبود نیروی کار جوان و متخصص، و افزایش قیمت مواد اولیه از جمله مشکلات پیش روی مسگران کاشان است. اما علاقه و persistence (پایداری) استادکاران قدیمی و تلاش برای آموزش نسل جدید، امید به تداوم این هنر اصیل را زنده نگه داشته است.
کارگاه‌های مس‌سازی کاشان نه تنها مراکز تولید، بلکه گنجینه‌های زنده فرهنگ و هنر ایرانی هستند که داستان صلابت و ظرافت را همزمان روایت می‌کنند. هر ضربه چکش بر مس، تنها شکل دادن به یک فلز نیست، بلکه ادامه دادن نوایی است که قرن‌ها در کارگاه‌های کاشان طنین انداخته است.
مسگری_کاشان
