کربلا کاشان، جلوه‌ای از عشق و ارادت مردم به سیدالشهداست.
کاشان، شهری با پیشینه‌ای کهن و فرهنگی غنی، در قلب ایران جای گرفته و همواره به عنوان یکی از مراکز مهم تشیع و آیین‌های مذهبی شناخته می‌شود. این شهر، پیوندی عمیق با واقعه کربلا و فرهنگ عاشورا دارد و به همین دلیل، بسیاری از مردم و پژوهشگران از آن با عنوان "کربلای ایران" یاد می‌کنند. در ادامه، به ابعاد مختلف ارتباط کاشان با کربلا و جایگاه ویژه آن در آیین‌های مذهبی و تاریخی می‌پردازیم:
کاشان از دیرباز به عنوان یکی از شهرهای شیعه‌نشین ایران شناخته شده و در منابع تاریخی، مردم آن به عنوان شیعیان وفادار معرفی شده‌اند. این شهر به دلیل وجود بقاع متبرکه و امامزادگان متعدد، همواره محل رجوع عاشقان اهل بیت(ع) بوده است. گفته می‌شود بیش از ۴۰۰ امامزاده در کاشان و اطراف آن مدفون هستند و این موضوع، نشان‌دهنده پیوند عمیق مردم منطقه با اهل بیت است
یکی از مهم‌ترین نمادهای ارتباط کاشان با کربلا، بقعه پنجه‌شاه است که بنا بر باور مردم، محل دفن دست حضرت عباس(ع) است و دختر مالک اشتر آن را از کربلا به کاشان آورده است. این باورها، گرچه ریشه تاریخی دقیقی ندارند، اما نشان‌دهنده ارادت مردم کاشان به واقعه عاشورا و خاندان امام حسین(ع) است.
آیین‌های عزاداری در کاشان، جلوه‌ای خاص و منحصر به فرد دارد. چاووش‌خوانی، یکی از سنت‌های دیرینه این شهر است که در روزهای پایانی ماه ذی‌الحجه و پیش از آغاز محرم برگزار می‌شود. در این آیین، چاوش‌خوانان با اشعار و نوحه‌سرایی، مردم را برای ورود به ماه محرم و ایام سوگواری آماده می‌کنند.
یکی دیگر از جلوه‌های ارتباط کاشان با کربلا، ماجرای اعزام سلطانعلی، فرزند امام محمد باقر(ع)، به این منطقه است. بنا بر روایات، مردم فین کاشان در سال ۱۱۳ هجری قمری از امام باقر(ع) درخواست کردند که شخصی را برای ترویج دین به منطقه آنان بفرستد. امام باقر(ع) فرزند خود سلطانعلی را به کاشان فرستادند و او در فین بزرگ ساکن شد و به تبلیغ دین پرداخت مرقد سلطانعلی در مشهد اردهال، هر ساله میزبان زائران فراوانی است و آیین قالیشویان در این محل برگزار می‌شود که یادآور مظلومیت و شهادت امام حسین(ع) و یارانش در کربلا است.
کاشان در طول تاریخ، همواره پناهگاه علویان و دوستداران اهل بیت بوده است. بسیاری از خاندان‌های شیعی از قم و مناطق دیگر به کاشان مهاجرت کرده‌اند و این شهر به یکی از پایگاه‌های مهم تشیع تبدیل شده است. در قرون ششم و هفتم هجری، کاشان به شهری با مدارس علمیه، مساجد باشکوه و علمای برجسته تبدیل شد و نقش مهمی در گسترش فرهنگ شیعه در ایران ایفا کرد.
در دوره‌های مختلف تاریخی، از سلجوقیان تا صفویه و قاجاریه، کاشان همواره جایگاه ویژه‌ای در تحولات مذهبی و سیاسی ایران داشته است. در زمان صفویه، این شهر به عنوان پایتخت مذهبی کشور و دارالمؤمنین شناخته شد و در دوران قاجار نیز به دلیل وقایع مهمی چون عزل و قتل امیرکبیر، تأسیس شرکت اسلامیه و فعالیت‌های مشروطه‌خواهان، نام آن در تاریخ ایران ماندگار شد.
آیین‌های سوگواری محرم در کاشان، با حضور هیئت‌های عزاداری، دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی، و برگزاری مجالس روضه‌خوانی، حال و هوایی خاص به شهر می‌بخشد. هر ساله، مردم کاشان با شور و اشتیاق فراوان، در این مراسم شرکت می‌کنند و عشق و ارادت خود را به امام حسین(ع) و یارانش ابراز می‌دارند
در کنار این آیین‌ها، مراسم قالیشویان مشهد اردهال، یکی از منحصر به فردترین مراسم مذهبی ایران است که با الهام از واقعه کربلا و یادبود شهادت سلطانعلی بن محمد باقر(ع) برگزار می‌شود. این مراسم، نمادی از وفاداری مردم کاشان به اهل بیت و فرهنگ عاشورا است.
کاشان نه تنها در حوزه آیین‌های مذهبی، بلکه در عرصه‌های فرهنگی، هنری و تاریخی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. آثار تاریخی، خانه‌های قدیمی، مساجد و بقاع متبرکه، همه و همه نشان‌دهنده غنای فرهنگی و مذهبی این شهر هستند
در مجموع، کاشان را می‌توان به حق "کربلای ایران" نامید؛ شهری که در آن، عشق به اهل بیت، فرهنگ عاشورا و آیین‌های مذهبی، همچون رودی زلال در رگ‌های مردم آن جاری است. این شهر، با پیشینه‌ای کهن و مردمی وفادار، همواره پرچم‌دار ارزش‌های عاشورایی و فرهنگ حسینی بوده و هست.
