موزه اسباببازی و خیمهشببازی؛ جادوی کودکی در دل تاریخ



موزه اسباببازی و خیمهشببازی کاشان، واقع در خانه تاریخی علامه جعفر فیضی از دوران قاجار با بیش از ۱۵۰ سال قدمت، مجموعهای بینظیر از عروسکهای خیمهشببازی و اسباببازیهای سنتی و قدیمی ایران و جهان را به نمایش گذاشته است. این خانه که بعدها با نام خانه سهرابی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده، توسط امیر سهرابی، دانشآموخته رشته ادبیات نمایشی، خریداری و پس از مرمت به موزه تبدیل شد.
مجموعه موزه شامل قدیمیترین عروسکهای خیمهشببازی ایران از اواسط دوره قاجار، عروسکهای محلی مناطق مختلف ایران مانند خراسان، گیلان، ترکمن، بوشهر، مازندران، ایلام و قشقایی و همچنین نمونههایی از عروسکهای کشورهای هند، تونس و اندونزی است. در کنار اینها، اسباببازیهای دستساز و کارخانهای با قدمتی حدود ۱۰۰ سال نیز در موزه نگهداری میشوند که از چوب، سنگ، سفال و پلاستیک ساخته شدهاند.
موزه در زیرزمین خانه تاریخی قرار دارد و بازدیدکنندگان با عبور از دالانهایی با نقاشیهای جذاب به فضای موزه وارد میشوند که حس و حال خاصی از دنیای کودکی و نمایشهای سنتی ایرانی را منتقل میکند. راهنمایان موزه داستان زندگی و فرهنگ پشت این عروسکها و اسباببازیها را برای بازدیدکنندگان روایت میکنند.
از ویژگیهای منحصر به فرد این موزه، تلفیق آن با اقامتگاه بومگردی است که در سال ۱۳۹۶ پس از بازسازی به مجموعه اضافه شد و تجربهای نوین در گردشگری فرهنگی ایران به شمار میرود. این اقامتگاه دارای هفت اتاق هنرمندانه دکور شده است که بازدیدکنندگان میتوانند در فضایی تاریخی و فرهنگی اقامت کنند.
امیر سهرابی که مدیر و طراح موزه است، سالها به پژوهش درباره بازیها، سرگرمیها و عروسکهای مناطق مختلف ایران پرداخته و حاصل این تحقیقات، گردآوری مجموعهای ارزشمند و انتشار کتابهایی چون «عروسک پشتپرده و خیمهشببازی در اصفهان و نائین» بوده است. این موزه همچنین کارگاههای ساخت عروسک و نمایشهای خیمهشببازی را برای بازدیدکنندگان برگزار میکند که جذابیتهای آن را دوچندان میکند
.
موزه اسباببازی و خیمهشببازی کاشان، علاوه بر حفظ و معرفی میراث فرهنگی و هنری ایران، فضایی برای زنده نگه داشتن خاطرات کودکی و هنرهای نمایشی سنتی است که با دقت و عشق مدیریت میشود و به بازدیدکنندگان فرصتی میدهد تا با تاریخ و فرهنگ بازیهای ایرانی آشنا شوند و از زیباییهای آن لذت ببرند این موزه در خیابان علامه، روبروی خانه تاریخی طباطبایی واقع شده و بهای بلیت آن نیز بسیار مناسب است4.